ŠAHOVSKA PRAVILA ZA POČETNIKE

Šah se igra na kvadratnoj tabli ili ploči koja ima 64 polja. Polja (kvadrati unutar ploče) su naizmjence obojena u svijetlu i tamnu boju. Ako je su polja crvena i bijela ili bilo koje druge kombinacije, uvijek ih nazivamo crno ili bijelo polje. Ploča ima osam vodoravnih redova i osam okomitih linija. Početni položaj ploče je uvijek takav da oba protivnika imaju u svom desnom kutu bijelo polje. Svaki igrač ima svojih šesnaest figura, jedan bijele a drugi crne. Početni položaj figura na početku je jednostavan za upamtiti. Bijela dama na bijelo polje, crna dama na crno polje, lijevo do nje lovac, skakač i top. Kralj je na početku igre uvijek postavljen do dame, te redom dolaze lovac, skakač i top. Sve te figure postavljene su u prvom redu, dok je u drugom redu ispred njih postavljeno osam pješaka. Pod nazivom teške figure podrazumijevaju se dama i topovi, dok su lake figure skakači i lovci.

Igra može početi otvaranjem pješaka ili skakačem. Pješak se samo kod otvaranja može pomaknuti za dva polja, dok dalje samo za jedno polje prema naprijed, nikada natrag. Pješak može uzeti ili žargonski ''pojesti'' protivničku figuru pomicanjem za jedno polje ukoso lijevo ili desno. Ako tokom partije odnosno igre, pješak uspije doći do zadnjeg reda a ne biva zaustavljen sa druge strane protivničkim pješakom, tada se može mijenjati za bilo koju figuru, osim kralja. Najčešće se zamjenjuje za u damu. Teoretski moguće je imati u jednoj partiji i devet dama. Izraz ''En passant'' ili u izgovoru ''an pasan'' je pravilo kada primjerice crni pješak može uzeti bijelog pješaka (ili obrnuto), ako bijeli vuče naprijed za dva polja  s osnovnog položaja a crni mu tuče preko tog polja. U tom trenutku se može uzeti taj pješak a kasnije više ne. Skakač ili ''konj'' kreće se u obliku slova L odnosno dva polja naprijed, nazad lijevo ili desno plus jedno polje lijevo ili desno. Skakač je najjači oko centra kada može napadati i do osam polja. Kod dobrog šahista, upareni skakači često znaju biti dobro oružje u napadu, a isto se odnosi i na lovački par. Lovci se kreću, napadaju i brane dijagonalno svaki po svojim poljima, crnim ili bijelim. Topovi se kreću vodoravno i okomito odnosno po linijama i redovima. Dama ili ''kraljica'' je najjača figura na ploči, kreće se u svih osam smjerova, kao lovac dijagonalno i kao top po linijama i redovima. Kralj je najvažnija figura na ploči, te mora biti dobro branjen kako se ne bi izgubila partija. Kralj ne može doći  tik do drugog kralja, barem jedno polje ih mora dijeliti. Kretanje kralja je ograničeno samo za jedno polje ali u svim smjerovima kao i dama. Kralj ne

smije biti izložen napadu protivničkog igrača, a ako je napadnut tada se kaže da je ''u šahu''. Pomiče se na slobodno polje gdje nije ugrožen ili se ostalim raspoloživim figurama brani od šaha, osim skakača koji direktno tuče na polje gdje se kralj trenutačno nalazi. Tada se kralj ne može obraniti ostalim figurama, osim ako se skakač ne uzme drugom figurom.

Rohada je potez kralja i topa u istom redu kad se kralj pomiče za dva polja prema topu a top dolazi na polje koje je kralj prešao. Postoji mala i velika rohada. Bijeli uvijek izvodi veliku rohadu s lijeve strane a malu s desne. Da bi rohada bila pravilno izvršena, prostor između kralja i topa mora biti prazan, bez figura na tom redu, te taj prostor ne smije biti napadnuto od protivničkih figura. Rohada se može odigrati samo ako kralj i top nisu bili pomaknuti sa početnog položaja.

U partiji pobjeđuje igrač koji je uspio matirati protivničkog kralja, odnosno kad se protivnički kralj šahiran i ne može pomaknuti ni na jedno slobodno polje koje nije napadnuto te ni jednom figurom ne može postaviti između kralja i figure koja je dala šah. Taj završni potez je šah-mat. Perzijske riječi šah-mat znače ''kralj je mrtav''. Za pobjedu dobiva se jedan bod a ako je neriješen ishod tada svako igraču pripada pola boda. Neodlučena partija ili remi je ako ni jedan igrač ne uspije matirati drugog, ili ako se protivnici sporazumno dogovore da je neodlučen ishod s obzirom da ne mogu postići prednost.  Uzastopno šahiranje također se može dogoditi ako igrač koji gubi partiju dospije do pozicije kada ga se neprestano šahira, a drugačiji potez nije u mogućnosti odigrati, tada ima pravo zatražiti neodlučen ishod. Neodlučen ishod je i pat. Pat je situacija kada protivnički kralj nije u šahu a ne može odigrati nijedan potez a da ne uđe u šah, niti odigrati potez bilo kojom drugom figurom. Najčešće su te figure pješaci blokirani protivničkim figurama. Ponekad protivnik uspije trikom namamiti drugog igrača da odigra nepromišljen potez koji na kraju rezultira patom.

Ako se igra na vremenski ograničenu partiju tada je poražen igrač onaj kome prije padne zastavica na satu, bez obzira ako je i bio u izglednoj situaciji za pobjedu. Nakon odigranog poteza istom rukom kojim je i potez odigran, mora se zaustaviti šahovski sat. Tada se smatra da je potez odigran i počinje teći protivnikovo vrijeme. Također tokom natjecanja šahisti zapisuju svoje i protivnikove poteze koristeći se šahovskom notacijom.